Fadumo Alimaad

 Waxa aan eegay taariikhda waxa aan xasuustay in ay maanta tahay, maalinta ay ugu yeeraan Maalinta Hooyada. Waan yaabay, oo aan haddana qoslay. Miyay hooyo u qalantaa hal maalin oo kaliya? Hase ahaatee waxaad mudan tahay in maalin walba la gu xasuusto oo jacaylkaaga waynankiisa loo dabaal dago.  Waligaa arki maysid hooyo oo muujinaysa daal. Adiga ayay ku garab taagan tahay marwalba. Riyooyinkaaga ayay u joojisay kuweeda. Xanuun ma dareento ayadu haddii aad adigu qandhan tahay. Waxa ay wax walba u illowdaa in ay adiga ku farxad galiso oo aadan ciil iyo caro dareemin.  Maalmaha aan aniga xasuustayda ka go’in waxaa kamid ah, maalin uu aniga dhaawac iga soo gaaray gacanta midig. Mindi ayaa si kadis ah iigu dhacday oo i kala dhanbashay jidhka iyo maqaarka. Dhiig faro badan ayaa dhulka ku daatay waxa uuna ahaa dhaawac aad u wayn. Hooyaday oo xanuunsan, muddo bil ku dhowna aan sariirta ka kicin, oo suuliga xataa la geeyo ayaa bannaanka ka maqashay codka qaylada carruurta oo ku q...

“Naa ma asturnide gadaal u laabo” ayaa dhagahayga ku soo dhacday markii aan damcay in aan galo albaabka Masjidka Cali Jimcaale. Saacaddu waxa ay ahayd cawa 6:54pm Ujeedkaygu waxa uu ahaa in aan Beydan Coffee ka soo qaato Xoogaa jawigaas furan ku nasto kadibna soo lugeeyo oo intaasi hawo ii noqoto. Aniga oo aad ula yaabay ninka waardiyaha ah hadalkiisa ayaan anigu is hubiyay. Dharkayga ayaan eegay mise waxa aan xiranahay Cabaayad wayn oo jidhkayga oo dhan aysan meelna ka muuqan, iyo khamaar kale oo ka sii wayn. (Waa dharka sawirka hoose ka muuqda).  Aad ayaan ula yaabay caqliga ninkaas waardiyaha ah. Sida guud ee adduunka oo dhani wada yaqaanno meelaha qaar dhar ayaga u gooni ah oo la gu galo (Dress Code) waa ay yeelan karaan. Haddii ay taasi tahay mid jirtana waxa ay xaq u leeyihiin in ay albaabka ku soo dhajiyaan, barahooda bulshadana soo galiyaan.  Aad ayaan u daallanaa, inta badan ee aan u soo lugeeyay iyo hab dhaqan xumada la igula kacay ma ahayn wax isu dhigma. Waxa aan d...

  Eating Disorder: Fahamka, Calaamadaha, iyo Sida Looga Gudbo Eating disorder ku waa xaalad caafimaad oo saameyn weyn ku leh jirka iyo maskaxda qofka. Waa dhibaato dad badan la kulmaan, balse badanaa la qariyo sababo la xiriira cabsi, ceeb, ama faham la’aan.  Anigu waxaan soo maray xaaladdan, waana garanayaa sida ay u adagtahay in la aqbalo, la fahmo, lagana gudbo. Laakiin waxaan rabaa in aan si cad u sheego:  Eating disorder ku maaha ceeb. Waa xaalad caafimaad oo mudan in si dhab ah loo qaato, loona helo caawimaad. Waxa aan la kulmay gabar dhalinyaro ah, oo ay haysato xaaladdan balse aan ku baraarugsanayn. Si kadis ah ayaan uga sheekaysannay mawduuc la xiriira jirka iyo dharka labbiska nooca ay jeceshahay. Waan dareemay sida ay uga welwelsanayd jirkeeda iyo sida ay uga baqaysay qaabka ay u egtahay. Wadahadalkii wuxuu iga dhigay mid xasuusata wixii aan soo maray, wuxuuna ii muujiyey sida ay dad badan u la tacaalayaan dhibaatooyin isku mid ah iyagoo aan helin caawimaad. In...

  HAPPY WOMEN’S DAY Waxa uu usoo qoray farriin kooban balse macno wayn xambaarsan. “Happy Women’s Day.” Waxa uu ugu hambalyaynayaa maalinta haweenka, dhoola-caddayn khafiif ah ayaa bushimaheedu xadeen intii ay eegaysay qoraalka. Si deg-deg ah ayay u qarsoontay farxadii yarayd marka ay maskaxdeedu xasuusatay in uu xalay farriin tan lamid ah “Macquul maaha qorshahaan aad ku fakaraysid, lacag iyo waqtiba waa uu ku lumayaa.” ayuu ku yiri mar ay la wadaagtay mid kamid ah riyooyinkeeda u waawayn.  Taleefankii ayay iska dhigtay, waxa ay usoo baxday bannaanka waxa ay damacday in ay bajaaj u raacdo meel ay u degdegsanayd bajaajlihii ayaa waxa uu u sheegay lacag qaali ah oo aan ahayn tan meesha la gu tago. Haddii ay tiri waxaasi macquul maaha waxa uu si qosol ah u yiri “Daanyeer ma lihid miyaa muxuu yahay gacan adaygu?” Taas ayaa maskaxdeeda ku dhalisay su’aal is waydiin mudan. In aan lacag bixiyo, in aanan gacan adkaan kulli ma waxa ay ku xiran tahay in aan daanyeer haysto? Sifooyi...

Filimadu waa sida muraayad oo kale, waxa ay ina tusaan xaqiiqooyin aad u xanuun badan, kuwaas oo laga yaabo in aan jeclaan lahayn in aan iska indho-tirno. Muuqaalkaan aan wada daawannay wuxuu xasuusin u yahay sida filimadu aysan kaliya u ahayn madadaalo, balse ay yihiin aalad xoog badan oo lagu muujiyo xanuunka taariikhda, lagu kiciyo dareenka bulshada, laguna hogaamiyo doodo qoto dheer. (Hotel Rwanda: The hutu arrive scene) Filimada aan daawanno ma ahan oo kaliya sheekooyin, ama madadaalo, waa aalad dib u qaabayn karta aragtideenna, waxay furi karaan indhahayaga, waxayna xitaa beddeli karaan sida aan u fahamno dunida nagu xeeran. Hotel Rwanda (2004): oo la sameeyay 10 sano kadib xasuuqii foosha xumaa ee Rwanda ka dhacay ayaa ah Markhaati Taariikheed oo cid walbaa dib u daalacan karto.  Filimkaan  waxa uu xambaarsan yahay xusuus kharaar oo taariikhda ah. Wuxuu dib noogu celinayaa xasuuqii Rwanda ee 1994, wuxuuna ina tusayaa sida hal qof – Paul Rusesabagina – uu u noqday badbaa...

Aniga iyo Xamarwayne Waa galab khamiis ah. Waxa aan xilli casar liiq ah ka soo baxay shaqada. Bajaaj ayaan raacay, kadibna dhanka Xamarwayne ayaan u dhaqaaqay. Naftayda wax ku dhex jira oo meelaha qadiimka ah jecel ayaa jira. Aniga qof kasta oo si dhow ii yaqaanna si wayn buu u garanayaa jacaylka aan taariikhda hore u qabo. Saaxiibtay ayaa hadda kahor annaga oo Cafe alaabo qadiim ah yaallaaan u soconna magaalada Denizli ee Turkiga waxa ay i waydiisay, "Maxay macno wayn kuugu sameeyaan, alaabaha qadiimka ahi?" Wax aan ugu jawaabo galabkaas ma helin, welina ma hayo waxaase aan is waydiin u baahnayn in haddii ay run tahay, aragtida tiraahda dadku nolol hore bay lahaayeen , in aan noloshaas horana aan jeclaa taariikhda, oo nololba nolol kale oo ka horraysay ay ii sii dhiibaysay.  Waxa ay bajaajtii si xowli ah ugu dhacday wadada. Jidka Vita Uno Oktobar marka aan marayay ayaan airpods kaygii xirtay. Heestii Hibo Nura ee Naftayda waan maaweeliyaa ayaa laxankeeda dhegahaygu macaansan...